Trong môi trường sản xuất – nhà xưởng – trung tâm thương mại – bệnh viện, các thiết bị vệ sinh công nghiệp như máy chà sàn, máy hút bụi công nghiệp, máy quét rác, máy phun rửa áp lực hoạt động liên tục với tần suất cao.
Nếu không được bảo trì đúng chuẩn, máy dễ gặp tình trạng:
- Hao mòn nhanh
- Giảm hiệu suất làm sạch
- Tăng chi phí sửa chữa
- Ngưng hoạt động gây gián đoạn vận hành
Áp dụng 5S – Kaizen là phương pháp bảo trì chủ động, tối ưu, giúp giảm 20–40% chi phí hư hỏng và tăng gấp đôi tuổi thọ thiết bị.
5S – Nền tảng bảo trì chủ động trong môi trường công nghiệp
5S không chỉ là giải pháp sắp xếp mà còn là một chuẩn quản lý bảo trì thiết bị, máy vệ sinh. Cụ thể:
1. S1 – Seiri (Sàng lọc)
- Loại bỏ phụ tùng hỏng, chổi mòn, dây điện đứt
- Bỏ những vật dụng không dùng cho bảo dưỡng
- Tránh nhầm lẫn giữa linh kiện cũ và mới
Giảm rủi ro dùng sai phụ kiện gây hư máy.
2. S2 – Seiton (Sắp xếp)
- Gắn nhãn kho phụ kiện: bàn chải, cao su, bình ắc quy, đầu hút
- Quy định vị trí cố định cho từng loại máy
- Lập bảng checklist bảo trì theo tuần/tháng/quý
Nhân viên dễ dàng thao tác, không mất thời gian tìm dụng cụ.
3. S3 – Seiso (Sạch sẽ)
- Vệ sinh máy ngay sau mỗi ca làm việc
- Lau động cơ, khoang chứa nước, bình chứa bụi
- Với máy chà sàn: rửa bàn chải, tháo rửa cao su hút
- Với máy hút bụi: gõ bụi bộ lọc, vệ sinh thùng chứa
Làm sạch chính là bước bảo trì cơ bản nhất giúp phát hiện hư hại sớm.
4. S4 – Seiketsu (Chuẩn hóa/ Săn sóc)
- Xây dựng quy trình bảo trì theo từng model máy
- Ghi nhật ký bảo trì (maintenance log)
- Gắn QR code liên kết hướng dẫn vận hành
Mọi nhân viên đều tuân theo một tiêu chuẩn thống nhất.
5. S5 – Shitsuke (Duy trì/ Sẵn sàng)
- Đào tạo định kỳ nhân viên vận hành thiết bị
- Đánh giá hiệu suất bảo trì mỗi tháng
- Khen thưởng – nhắc nhở theo KPI rõ ràng
Giúp thói quen bảo trì trở thành văn hóa trong đội ngũ.
Kaizen – Cải tiến liên tục trong bảo trì máy móc, thiết bị
Kaizen tập trung vào loại bỏ lãng phí, nâng cao hiệu quả và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Các ứng dụng Kaizen trong bảo trì máy vệ sinh công nghiệp:
Theo dõi tình trạng thiết bị (Condition-based Maintenance)
- Gắn đồng hồ đo giờ hoạt động
- Theo dõi độ ồn động cơ – dấu hiệu bạc đạn mòn
- Đo cường độ hút – nhận biết tắc lọc hoặc motor yếu
Chuẩn hóa phụ kiện tiêu hao
- Chổi, cao su hút, lọc bụi, ắc quy
- Lên định mức thay thế từng loại
- Giảm chi phí thay thế đột xuất
Tối ưu quy trình chạy máy
- Kiểm tra điện/ắc quy trước ca
- Đổ nước đúng mức để tránh quá tải motor
- Không vận hành máy chà sàn khi bàn chải bị kẹt rác
Giảm hỏng hóc bằng kỹ thuật “Early Detection”
Phát hiện sớm các lỗi:
- Dây curoa mòn
- Rò nước ở bơm
- Tắc đường ống hút
- Motor kêu lớn bất thường
Giảm 70% hỏng hóc nghiêm trọng.
Lợi ích khi áp dụng 5S – Kaizen vào bảo trì thiết bị vệ sinh công nghiệp
| Lợi ích |
Mức cải thiện |
| Tuổi thọ thiết bị |
+40–60% |
| Hiệu suất làm sạch |
+20–30% |
| Giảm chi phí sửa chữa lớn |
-30–50% |
| Giảm thời gian ngừng máy |
-40% |
| Tăng mức độ an toàn vận hành |
+50% |
Các con số này được ghi nhận trong nhiều mô hình sản xuất Nhật Bản – nơi 5S & Kaizen được áp dụng triệt để.
Đề xuất quy trình bảo trì chuẩn cho từng loại thiết bị
Máy chà sàn liên hợp:
- Vệ sinh thùng nước bẩn sau ca
- Rửa bàn chà – cao su hút
- Kiểm tra ắc quy/điện
- Kiểm tra rò rỉ nước tại đầu bơm
- Thay cao su hút sau 3–6 tháng tùy tần suất
Máy hút bụi công nghiệp
- Gõ bụi bộ lọc mỗi ngày
- Thay lọc HEPA khi giảm 30% lực hút
- Vệ sinh khoang chứa bụi
- Kiểm tra ron và đầu nối ống hút
Xe quét rác công nghiệp
- Vệ sinh chổi và khoang chứa rác
- Kiểm tra độ mòn của chổi chính – chổi bên
- Theo dõi lực hút và tình trạng bộ lọc
- Vệ sinh lọc định kỳ bằng khí nén
Kết luận
Áp dụng 5S – Kaizen không chỉ giúp tối ưu chi phí mà còn:
- Tăng tuổi thọ thiết bị
- Tối ưu hiệu suất vận hành
- Giảm thời gian dừng máy
- Nâng chất lượng vệ sinh toàn khu vực
- Gia tăng tính chủ động cho đội ngũ vận hành
Đây là phương pháp mà bất kỳ nhà máy, khu công nghiệp, bệnh viện, trung tâm thương mại hay tổ hợp dịch vụ nào cũng nên triển khai để đảm bảo hiệu quả lâu dài.